بیماری سفیدک، لکه سفید یا ایک (Ich) چیست؟
یکی از رایج ترین بیماری های ماهی های آب شیرین و مشکلی بزرگ برای تولیدکنندگان ماهیان پرورشی و آکواریومی در سراسر جهان است. این بیماری از دسته بیماری های انگلی است .
همه چیز درباره بیماری سفیدک، لکه سفید یا ایک
یکی از رایج ترین بیماری های ماهی های آب شیرین و مشکلی بزرگ برای تولیدکنندگان ماهیان پرورشی و آکواریومی در سراسر جهان است. این بیماری از دسته بیماری های انگلی است .
اگر به بدن ماهی مبتلا به بیماری سفیدک با دقت نگاه کنید، ظاهر بیماری درست مانند این است که بر سطح بدن، آبشش ها و باله های ماهی نمک های درشت سفید پاشیده باشید. ماهی در این حالت کلافه است، از خوردن غذا امتناع میکند و خود را بر اشیاء موجود در آکواریوم میکشد یا به هم دیگر خود را میمالند . رفته رفته آن نمک های ریز از نظر اندازه بزرگتر میشوند و اوضاع ماهی رو به وخامت میگذارد تا جایی که در صورت عدم درمان، ممکن است منجر به مرگ شود.
علائم بیماری :
1. ظاهر شدن لکه های سفید بر روی بدن ماهی
2. پوسیدگی باله
3. علائم تنفسی
4. پر خونی و زخم روی بدن ماهی
گاهی اوقات لکه های سفید روی بدن ماهی ظاهر نمی شود و فقط باله دچار پوسیدگی می شود و یا فقط علائم تنفسی مانند تند تند و یا سخت نفس کشیدن صورت میگیرد و ماهی در مکان هایی که اکسیژن زیاد است تجمع می کنند . با مشاهده شدن زخم و خون روی بدن ماهی ذهن به سمت بیماری های باکتریایی می رود در صورتی که اگر نمونه برداری انجام شود متوجه درگیری ماهی با انگل ایک خواهید شد که این علائم فرم شدیدی از این بیماری می باشد . گاهی هم بدون هیچ علائمی ولی با تلفات بالایی همراه است زیرا در مواردی که آلودگی بسیار شدید باشد ، بدن فرصت پاسخ به بیماری را ندارد و علائم خاصی روی بدن و رفتار ماهی ظاهر نمی شود و درجا باعث تلفات ماهی ها می شود . راه ورود این انگل به داخل آکواریوم افزودن ماهی جدید آلوده به این انگل می باشد و برای جلوگیری از این اتفاق باید ماهی تازه وارد را به مدت سه تا چهار هفته قرنطینه کرد .
چرخه زندگی انگل ایکتیوفیتریوس مولتی فیلیس :
مرحله اول : زمانی که تازه متولد می شود داخل آب شنا می کند خودش را به بدن ماهی می رساند و روی بدن ماهی می نشیند .
مرحله دوم : روی پوست ماهی سوراخی ایجاد می کند و وارد پوست ماهی می شود ، از آب میان بافتی پوست تغذیه و رشد می کند و به بلوغ می رسد و بعد از بالغ شدن از بدن ماهی جدا می شود و به داخل آب می افتد .
مرحله سوم : کیستی دور آن تشکیل می شود و داخل کیست شروع به تولید مثل می کنند و زیاد می شوند و زمانی که به اندازه کافی تکثیر شد ، کیست پاره می شود و نوزاد های جدید متولد می شوند و می توانند به مدت دو تا سه روز شنا کنند تا زمانی که یک میزبان جدید را برای حمله پیدا کنند و این چرخه دائما تکرار می گردد .
نکته مهم در سرعت و زمان این چرخه دمای آب می باشد که هرچه بالا رود سرعت چرخه افزایش و هرچه کاهش یابد سرعت چرخه کندتر می شود .
معمولاً بدن ماهی های مبتلا به این بیماری پس از بهبود تا حدود زیادی در مقابل آن مقاوم می شود. در این حالت، گلبولهای سفید خون دور یاخته ها کیست‌هایی ساخته و آنها را محسوب می کنند. تنها زمانی که قدرت دفاعی بدن ماهی ها بنا به عللی از جمله شرایط غیر بهداشتی محیط زیست، تغذیه نادرست، کمبود اکسیژن و ضعف ناشی از سایر بیماری ها تحلیل رود، یاخته های محبوس در کیست ها مجدداً فعال شده و خود ماهی یا حتی ماهی های تازه به آکواریوم وارده شده را مبتلا می سازند.
تشخیص مهم برای این بیماری :
درمان این بیماری از عفونت های ویروسی و باکتریایی متفاوت است از این رو تشخیص قطعی و به موقع کمک شایانی در راستای جلوگیری از تلفات می کند زیرا پرورش دهنده با اولین تلفات شروع به درمان با آنتی بیوتیک می کند ، در صورتی که آنتی بیوتیک روی این بیماری هیچ تاثیری ندارد و وقتی درمان اشتباه صورت میگیرد فرصت برای زیاد شدن انگل فراهم می شود تا حتی که می تواند در حد ویروس هم باعث تلفات بشود ،هرگز نباید صرفاً با دیدن لکه های سفید تشخیص قطعی داد. بهتر است این کار را به عهده ی دامپزشک بگذارید زیرا سایر بیماری ها نیز ممکن است ظاهر مشابهی با سفیدک داشته باشند. دامپزشک شما با بررسی و نمونه برداری از آبشش یا پوست و با کمک میکروسکوپ نوری بیماری دقیق را تشخیص میدهد. این بیماری با سوراخی که در بدن ماهی ایجاد می کند باعث ورود عوامل بیماری زا به بدن و بیماری های ویروسی و باکتریایی پس از درگیری با این انگل می شود .
زمان مناسب درمان انگل ایک :
از آنجایی که انگل در ماهی “توسط غشای مخاطی ماهی” محافظت می شود، در ابتدا با دارو به راحتی نمیتوان انگل را در حالی که هنوز روی ماهی است کشت و از بین برد . درمان این بیماری بر می گردد به چرخه زندگی ماهی نکته قابل توجه اینکه باید بدانید مرحله دوم که روی پوست ماهی است از مایع میان بافتی پوست برای تغذیه استفاده می کند و خونرسانی ندارد ، پس اگر دارو را به غذای ماهی بزنید دارو هیچ وقت به انگل نمیرسد و آن را از بین نمیبرد ، داخل پوست ماهی هم آب نمی تواند نفوذ کند یعنی با اضافه کردن دارو به آب به محلی که انگل در آنجا است نفوذ نخواهد کرد و درمان این انگل روی بدن ماهی غیر قابل درمان می باشد و در مرحله سوم تولید مثلی هم به خاطر کیست دور انگل دارو نمی تواند نفوذ کند و تاثیری روی آن ندارد . تنها زمان از بین بردن این انگل مرحله نوزادی می باشد ، انگل تازه متولد شده در معرض دارو قرار می گیرد و از بین میرود تا دوباره باعث آلودگی ماهی نشود . برای درمان این انگل چون چرخه زندگی آن وابسته به دما می باشد با افزایش دما چرخه زندگی انگل سریع تر می شود و انگل زودتر از بدن ماهی جدا می شود و در آب می افتد و برای اطمینان از بین رفتن تمام انگل ها درمان باید بین 10 تا 14 روز ادامه داشته باشد .
بعضی از روش های درمان انگل ایک :
استفاده از داروی ضد انگل برای از بین بردن سفیدک ماهی آکواریومی
استفاده از نمک برای از بین بردن سفیدک ماهی آکواریومی
استفاده از مالاکیت برای درمان بیماری سفیدک ماهی آکواریومی
استفاده از فلز مس در آب آکواریوم برای درمان سفیدک ماهی آکواریومی
درمان سفیدک ماهی ها با استفاده از داروهای شیمیایی
درمان و از بین بردن انگل و بیماری از طریق ازن
نکته: برای تمامی گونه های ماهی نمی توان از نمک استفاده کرد زیرا بعضی ماهی ها به غلظت های کم نمک هم حساس می باشند و میتواند منجر به مرگ ماهی شود .
تجهیزات گندزدایی و ضدعفونی برند های RKC و Aqua RKC ، مجموعه راشکیان این امکان را فراهم می کند که ضمن مهیا سازی کیفیت آب با ایجاد سپر دفاعی مناسب در آب از ورود آلودگی های ثانویه نیز جلوگیری شود.